Po wstępnym ustaleniu daty ślubu, należy zarezerwować termin w kancelarii parafii (w dużych parafiach najlepiej ok. 6 miesięcy wcześniej), w której ślub będzie udzielany. Według tradycji ślub kościelny zawierany jest w parafii Panny Młodej, jednak coraz częściej odchodzi się od tego zwyczaju i młode pary zawierają związek małżeński w parafii Pana Młodego. Jeżeli w innej wybranej to tylko za zezwoleniem swojego proboszcza. Rezerwacja terminu nie należy do wymogów formalnych, jednakże może się zdarzyć, że ten sam dzień i godzina zostaną wybrane przez kogoś innego. Uzgodnioną datę ślubu należy potwierdzić, a brak potwierdzenia może spowodować jej anulowanie. W przypadku zmiany terminu należy jak najszybciej powiadomić o tym kancelarię parafialną, aby nie blokować miejsca innym.
Katechizacja przedmałżeńska, czyli tzw. „kurs przedmałżeński” prowadzona jest przy parafiach
(w dużych – każdego roku), składa się z 8-10 katechez. Często – ze względów praktycznych -program realizowany jest w formie weekendowej.
Protokół przedślubny
3 miesiące przed ustaloną datą ślubu, spisuje się protokół przedślubny w uprawnionej parafii tj.
w miejscu stałego zamieszkania, tymczasowego zamieszkania lub przynajmniej miesięcznego pobytu stron. Narzeczeni zgłaszają się do kancelarii parafialnej z następującymi dokumentami:
– dowód osobisty
– ostatnie świadectwa nauki religii (ze szkoły podstawowej i średniej lub indeks do bierzmowania)
– metryka chrztu (termin ważności 6 miesięcy)
– zaświadczenie o bierzmowaniu, jeżeli nie zaznaczono tego na świadectwie chrztu
– zaświadczenie o ukończeniu katechez przedmałżeńskich i przed ślubem – katechezy przedślubnej
– zaświadczenie z USC (termin ważności 6 miesięcy).
– wdowiec – akt zgonu współmałżonka
– inne dokumenty w zależności od sytuacji prawnej narzeczonych
Metrykę chrztu należy wybrać z parafii, gdzie się przyjmowało sakrament chrztu, z zaznaczeniem, że jest do ślubu kościelnego.
Osoby, które nie były bierzmowane powinny przygotować się i przystąpić do tego sakramentu. W tym celu należy zgłosić się do własnej parafii i tam rozpocząć katechezę wraz z innymi. W uzasadnionych przypadkach należy poprosić duszpasterza o indywidualne przygotowanie. Czas przygotowania zależy od częstotliwości spotkań i od dojrzałości wiary kandydata. Na podstawie skierowania od księdza przygotowującego, przyjmuje się sakrament w wyznaczonej parafii lub w parafii farnej diecezji.
Od 15 listopada 1998 roku obowiązuje w Polsce tzw. umowa konkordatowa zawarta pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską. Zgodnie z tą ustawą wszystkie osoby wyznania rzymsko-katolickiego mają możliwość zawierania tylko jednego ślubu – „konkordatowego”. Dwie oddzielnie ceremonie ślubne w kościele i Urzędzie Stanu Cywilnego nie są już konieczne, należy jednak pamiętać o wypełnieniu w odpowiednim czasie formalności w USC (w dowolnym miejscu w Polsce)
Z Urzędu Stanu Cywilnego należy wziąć zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wykluczających zawarcie małżeństwa z prawa cywilnego. Zaświadczenie to nie może stracić ważności przed wyznaczoną datą ślubu. Nawet jeden dzień przekroczenia może uniemożliwia jego wykorzystanie.
Katechizacja przedślubna, poradnia
Spotkania w poradni rodzinnej powinny rozpocząć się, co najmniej na 3 miesiące przed planowaną datą ślubu. Składają się z konferencji i 2 lub 3 spotkań indywidualnych. Występują też w formie dni skupienia (sobota i niedziela).
Zapowiedzi
Po spisaniu protokołu, przez dwie kolejne niedziele, głoszone są zapowiedzi z ambony lub przez informacje w gablocie parafialnej. Jeżeli narzeczeni są z różnych parafii, zapowiedzi muszą być wygłoszone w obu. Ksiądz spisujący protokół wydaje wówczas dokument polecający wygłoszenie zapowiedzi. Narzeczeni we własnym zakresie dostarczają go do właściwej parafii. Fakt wygłoszenia zapowiedzi musi być potwierdzony na tym zaświadczeniu, które następnie należy dostarczyć do kancelarii parafii, w której załatwiane są formalności przedślubne (zaniedbanie dostarczenia potwierdzenia wygłoszenia zapowiedzi spowoduje wstrzymanie uroczystości ślubnych
a w konsekwencji narażenie się na wiele nieprzewidzianych przykrości).
Spowiedź
Pierwszą spowiedź przedślubną należy odbyć po spisaniu protokołu, powinna mieć potwierdzenie spowiednika na specjalnym formularzu (nie mogą jej odbyć narzeczeni już żyjący w konkubinacie).
Dzień przed ślubem należy odbyć drugą spowiedź – również z potwierdzeniem. Przystępując do spowiedzi należy poinformować spowiednika, że jest to 1-sza lub 2-ga spowiedź przedślubna.
W tygodniu przed ślubem
trzeba zgłosić się do kancelarii parafialnej w celu dopełnienia formalności i omówienia przebiegu liturgii. Należy przynieść ze sobą:
– zaświadczenie o odbyciu katechizacji przedmałżeńskiej (jeśli tego wcześniej nie uczyniono)
– zaświadczenie o odbyciu nauk przedślubnych i spotkań w poradni rodzinnej
– zaświadczenie o wygłoszeniu zapowiedzi, jeżeli głoszone były w innej parafii
Omawia się wtedy przebieg uroczystości, zachowanie się w trakcie udzielania ślubu.
Z organistą lub innym zespołem, lub scholą uzgadnia się oprawę muzyczną, a wystrój kościoła
z kościelnym lub siostrą zakrystianką.
Z zawarciem ślubu wiąże się opłata na zasadzie dobrowolnej ofiary. Podobnie zadbać trzeba
o wynagrodzenie organisty i osoby odpowiedzialnej za wystrój kościoła.
Ślub
W dniu ślubu należy przyjechać do kościoła około 15 minut przed uroczystością.
Świadkowie (pełnoletni) zgłaszają się do zakrystii z obrączkami, które przekazują kapłanowi. Przynoszą również zaświadczenia o spowiedzi narzeczonych i odpis aktu małżeństwa cywilnego (jeśli był zawierany wcześniej w USC a nie był jeszcze dostarczony).
Po zawarciu sakramentu małżeństwa, wobec dwóch świadków i duchownego, nowożeńcy potwierdzają wolę wywarcia skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego. Składają w tym celu podpisy
w odpowiednich miejscach zaświadczenia o zawarciu małżeństwa, na wszystkich trzech egzemplarzach. To samo czynią świadkowie i kapłan asystujący przy zawieraniu sakramentu. Niekiedy, oświadczenie woli, o którym mowa powyżej, narzeczeni składają przed rozpoczęciem obrzędu w kościele, w zależności od zwyczaju, jaki panuje w danej parafii.
Wykonywanie zdjęć, nagrywanie i filmowanie powinno być ustalone wcześniej z kapłanem błogosławiącym dany związek małżeński. Życzenia powinno się przyjmować nie w kościele
a przed kościołem (unikając rozsypywania czegokolwiek, co zaśmiecałoby obejście kościoła) lub w innym miejscu. Jeżeli życzenia są przyjmowane przed kościołem należy dopilnować, aby nie zakłócać uroczystości następnej pary przyjmującej sakrament małżeństwa.
Po ślubie
Pięknym zwyczajem jest podziękowanie wszystkim, którym wdzięczni jesteśmy za wspólne świętowanie: Panu Bogu, Matce Najświętszej (przez modlitwę i złożenie bukietu na jej ołtarzu), rodzinie, kapłanowi błogosławiącemu związek i in.
Aby uzyskać odpisy skróconych aktów małżeństwa należy się zgłosić do dowolnego Urzędu Stanu Cywilnego po 10 dniach od daty zawarcia związku małżeńskiego. Może się zgłosić jedno z małżonków, ale z dwoma dowodami osobistymi.